Khi trẻ được hơn 6 tháng tuổi, lúc này hệ tiêu hóa của bé bắt đầu phát triển ổn định và bé đã có thể bắt đầu ăn dặm. Tuy ăn được nhưng cần chú ý về thức ăn cho bé; bởi lúc này bé vẫn phải uống sữa đầy đủ, chỉ ăn dặm một ít để bé dần làm quen. Những lưu ý quan trọng đó là nếu bé đạt các tiêu chuẩn về thể trạng mới có thể cho bé ăn dặm tránh trường hợp bé không hấp thu được dinh dưỡng. Bài viết này chúng tôi sẽ chia sẽ các kiến thức cần thiết cho các mẹ để chăm sóc bé một cách tốt nhất.
Thời điểm nào có thể cho bé ăn dặm
Đa số chúng ta hay lầm tưởng rằng lúc bé 6 tháng tuổi là thời điểm bắt buộc để bé bắt đầu ăn dặm. Tuy nhiên 6 tháng tuổi không phải tiêu chuẩn duy nhất, bé chỉ sẵn sàng ăn dặm khi có các dấu hiệu sau:
Cân nặng tăng gấp đôi so với khi sinh.
Bé biết giữ đầu thẳng và có thể tự ngồi.
Biết đưa môi dưới về phía trước để nhận thức ăn từ thìa.
Biết ngoảnh đầu đi nơi khác khi không muốn ăn món nào đó (từ chối thức ăn không thích).
Lưỡi không còn phản xạ tự động đẩy vật lạ (cho vật gì vào miệng bé cũng đẩy ra, trừ núm vú).
Bé thể hiện sự thích thú đối với thức ăn bạn đưa.
Bạn hãy chọn đúng thời điểm bé đã sẵn sàng để bắt đầu cuộc hành trình ăn dặm cùng con yêu !
Phương pháp cho bé ăn dặm đúng cách
Cũng giống như những thay đổi khác đến với bé, việc ăn dặm nên được thực hiện từ từ. Bạn nên bắt đầu cho bé ăn dặm vào giữa các cử sữa mỗi ngày 1 lần. Sữa mẹ hay sữa bột vẫn nên được duy trì là nguồn cung cấp dưỡng chất chính trong khi bắt đầu cho bé ăn dặm.
Ăn từ ít đến nhiều
Ban đầu, mẹ lưu ý cho trẻ ăn dặm đúng cách bằng muỗng nhựa mềm để tránh làm tổn thương nướu răng của bé; và nên bắt đầu với một lượng ít và loãng. Một khi bé đã quen với chế độ dinh dưỡng mới, mẹ có thể tăng dần lượng thực phẩm và tăng độ đặc.
Ăn nhạt đến mặn
Khi mới tập cho trẻ ăn dặm đúng cách, mẹ nên bắt đầu với những thực phẩm có vị ngọt như táo, chuối; khoai lang (vì gần giống sữa mẹ, bé không cảm thấy bị thay đổi đột ngột). Cách tốt nhất là nghiền mịn và trộn với sữa mẹ hay sữa bột trong lần đầu tiên để bé có được khẩu vị quen thuộc. Rồi sau đó mới cho bé thử đến các loại rau, thịt cá. Mẹ không nên nêm muối, bột ngọt hay bột nêm vào thức ăn của con.
Cho bé làm quen thức ăn từ từ
Đây là cách giúp phát hiện bé có dị ứng với thực phẩm hay không. Sau thời gian này; nếu bé không có biểu hiện lạ, mẹ có thể cho bé thử món khác. Nếu bạn lo ngại bé có phản ứng với một loại thức ăn cụ thể nào đó hãy nói chuyện ngay với bác sĩ.
Nên chọn thời điểm thích hợp cho bé ăn dặm khi cả bạn và bé đều cảm thấy thoải mái, vui vẻ. Nếu bé không chịu một loại thực phẩm nào đó, hãy ngưng một vài ngày, sau đó bắt đầu trở lại.
Cho bé ăn đầy đủ các nhóm thực phẩm
Khi bé đã quen với việc ăn dặm, bạn nên cho bé ăn chén bột hoặc cháo hoàn chỉnh với bốn nhóm thực phẩm sau:
Nhóm cung cấp bột đường: gạo, bột, khoai. Với trẻ mới bắt đầu ăn dặm không nên trộn thêm gạo nếp (gây đặc khó ăn); không nên trộn ý dĩ, hạt sen; đậu xanh vì dễ gây cảm giác chán khó ăn và chậm tiêu cho trẻ. Với trẻ trên 1 tuổi nên đa dạng thực đơn ăn dặm để tránh làm trẻ biếng ăn do ăn cháo quá lâu: nên chế biến súp khoai tây thịt bò xay; bún, phở, bánh đa,… để trẻ hào hứng với bữa ăn.
Các nhóm thức ăn và thời điểm cho bé ăn hợp lí
Nhóm cung cấp chất đạm: thịt nạc (lợn, gà), lòng đỏ trứng gà; là những thực phẩm giàu đạm dễ tiêu khuyến nghị dùng cho trẻ khi mới bắt đầu tập ăn dặm; sau đó cho trẻ ăn đa dạng thịt bò, cá, tôm, cua… (khi sang tháng tuổi thứ 7).
Nhóm cung cấp chất béo: trẻ cần ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật (mỡ gà, mỡ lợn…); với tỷ lệ tốt nhất là 6:4, do đó nên xen kẽ các bữa dầu và mỡ. Các loại dầu thực vật nên ăn đa dạng (đậu nành, mè, ôliu, dầu cá hồi…); riêng dầu gấc không nên ăn hàng ngày mà chỉ nên 1-2 lần/tuần để tránh vàng da do thừa tiền vitamin A.
Nhóm cung cấp chất xơ và vitamin: rau xanh và củ quả. Lưu ý đây là nhóm hầu như không cung cấp năng lượng nên không cho quá nhiều vào bữa bột; cháo của trẻ gây thấp năng lượng khẩu phần khiến trẻ chậm lên cân. Với trẻ bắt đầu ăn dặm nên chọn phần lá rau xanh mềm; và bỏ phần cuống rau để tránh gây lợn cợn. Nếu trẻ táo bón có thể tăng cường thêm nhưng không nên quá nhiều.
Các kiểu ăn dặm thông thường
Ăn dặm kiểu truyền thống
Bạn sẽ nấu chén cháo (chén bột) đủ thành phần dinh dưỡng (như đã hướng dẫn) và đút cho bé ăn bằng muỗng.
Ăn dặm kiểu Mỹ (ăn dặm tự chỉ huy)
Bạn sẽ thái thức ăn thành lát mỏng; bày lên khay đựng thức ăn sạch và cho bé ngồi tự lấy thức ăn đưa vào miệng bằng tay. Với phương pháp này bé hoàn toàn chủ động trong việc ăn nên bé sẽ hứng thú và không có tâm lý sợ ăn. Tuy nhiên bé có thể chơi đùa vung vãi và ăn lượng thức ăn không đủ như mong muốn.
Ăn dặm kiểu Nhật
Có thể nói đây là phương pháp cầu kì nhất, tốn nhiều thời gian của mẹ nhất. Bạn sẽ nấu thức ăn đủ bốn nhóm thành phần dinh dưỡng; tuy nhiên chúng ta không nấu chung vào một chén mà sẽ chia ra mỗi nhóm thực phẩm một chén nhỏ riêng. Trẻ sẽ được nếm riêng từng loại để cảm nhận mùi vị và không bị ngán trong bữa ăn.
Mỗi kiểu ăn dặm khác nhau có ưu điểm và khuyết điểm riêng. Chúng ta sẽ lựa chọn kiểu ăn dặm tùy theo từng bé, tâm lý, khẩu vị; môi trường sống hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra bạn có thể phối hợp giữa kiểu ăn dặm truyền thống với hiện đại; để tăng hứng thú trong bữa ăn cho trẻ mà vẫn đảm bảo lượng thức ăn theo nhu cầu. Chúc bạn và bé yêu có một hành trình ăn dặm thật tuyệt vời!
Trẻ ăn dặm bao nhiêu là đủ?
Với bé từ 6 – 7 tháng tuổi: Có thể ăn bột loãng; sền sệt rồi đặc hoặc các thức ăn xay/nghiền với hàm lượng khoảng 100 – 200 ml thức ăn/bữa và bú mẹ cả ngày.
Với bé từ 8 – 9 tháng tuổi: Bé có thể ăn bột đặc, thức ăn nghiền hoặc thái nhỏ với hàm lượng khoảng 200ml; và ăn 2 bữa cùng với bú mẹ cả ngày.
Với trẻ từ 10 – 12 tháng thì ăn bột đặc, thức ăn thái nhỏ; cắt khúc để trẻ có thể tự cầm nắm được với hàm lượng từ 200 – 250 ml; và ăn 3 bữa cùng bú mẹ cả ngày.
Khi trẻ từ 12 – 24 tháng tuổi thì có thể cho trẻ ăn cháo, thức ăn thái nhỏ cắt khúc với hàm lượng từ 250 – 300 ml; và cho trẻ ăn 3 bữa cùng với bú mẹ cả ngày.
Sau khi trẻ được 24 tháng tuổi thì có thể ăn cơm cùng với gia đình.
Thực đơn ăn dặm cho bé
Thực đơn ăn dặm cho trẻ từ 6 – 8 tháng tuổi bao gồm: Bột gạo tẻ 20 gam, tôm tươi bỏ vỏ và giã nhỏ 15 gam; trứng 10 gam (có thể một lòng đỏ trứng gà hoặc 4 lòng đỏ trứng cút); thịt nạc 10 gam, cá quả gỡ bỏ xương 10 gam, gan gà/lợn băm nhỏ/nghiền 10 gam; rau xanh giã nhỏ 2 thìa cà phê (~ 10 gam), mỡ/dầu ăn 1 thìa cà phê (~ 5 gam), nước 1 bát con.
Thực đơn cho trẻ từ 9 – 11 tháng tuổi bao gồm: Bột gạo tẻ 25 gam, tôm bỏ vỏ và giã nhỏ 15 gam; cua đồng 30 gam, thịt nạc 15 gam, cá quả gỡ bỏ xương 15 gam, gan gà/lợn băm nhỏ/nghiền 15 gam; rau xanh giã nhỏ 2 thì cà phê (~ 10 gam), mỡ/dầu ăn 1 thìa cà phê (~ 5 gam), nước 1 bát con.
